Qua nhiều thập kỉ nghiên cứu, các nhà khoa học và các bác sĩ đã khẳng định rằng, nguyên nhân gây ra ung thư chính là sự đột biến trong các đoạn DNA. Vậy, điều gì khiến cho đột biến xảy ra ở người này mà lại không xảy ra ở người khác? Trong bài viết này, Biomedic sẽ cung cấp và thống kê những tác nhân chính gây ra đột biến và ung thư ở người.
Lỗi trong quá trình sao chép và phân chia tế bào
Quá trình này diễn ra liên tục trong cơ thể sống với tần suất hàng triệu lần mỗi ngày, nhằm mục đích duy trì và phát triển sự sống. Do đó về bản chất, quá trình này không hề gây hại cho cơ thể. Thậm chí, nếu xảy ra lỗi trong quá trình, hệ thống miễn dịch của cơ thể sẽ lập tức phát hiện và sửa chữa lỗi. Tuy nhiên trên thực tế, không phải lỗi nào xảy ra cũng dễ dàng được phát hiện và sửa chữa kịp thời. Khi ấy, sự đột biến đã xuất hiện.
Nghiên cứu cho thấy, 2/3 các đột biến gây ra ung thư đều do quá trình sao chép lỗi này.
Tác động của yếu tố môi trường
Các yếu tố về môi trường bao gồm không khí ô nhiễm, nguồn thực phẩm bẩn và môi trường sống xung quanh chứa nhiều chất độc hại có tác động trực tiếp đến con người, dễ dẫn đến những đột biến bên trong cơ thể. Tại Việt Nam, nhiều khu vực dân cư sinh sống bị ô nhiễm không khí, đất, nước do sự xả thải của các nhà máy lân cận, do hậu quả của hiệu ứng nhà kính đã dẫn đến sự xuất hiện của nhiều “ngôi làng ung thư”. Hay việc duy trì một thói quen xấu cũng là cách gia tăng đột biến cho cơ thể, chẳng hạn như tắm nắng, hút thuốc, sinh hoạt không lành mạnh…
Yếu tố di truyền
Khi những gen lỗi tồn tại trong cơ thể thế hệ này và di truyền sang thế hệ khác thì đây được gọi là yếu tố di truyền. Những trường hợp này có khả năng mắc ung thư rất cao và cũng sẽ tiếp tục di truyền sang thế hệ sau.
(Ảnh: minh họa – Nguồn: Internet)
Để dễ hình dung, hãy tưởng tượng và so sánh với việc bạn gõ bàn phím như sau:
Trong quá trình đánh máy, dù chúng ta có thành thạo cỡ nào thì cũng sẽ xảy ra lỗi chính tả trong quá trình thực hiện. Nếu phát hiện ra, chúng ta sẽ sửa lại nhưng nếu không phát hiện ra ngay, lỗi đó sẽ tồn tại trong văn bản. Điều này cũng tương tự như lỗi ngẫu nhiên xảy ra trong quá trình sao chép và phân chia tế bào.
Nếu bạn đánh máy trong lúc không tập trung, mệt mỏi… thì số lượng lỗi sẽ nhiều hơn, giống như thói quen xấu trong sinh hoạt của bạn sẽ làm gia tăng số lượng đột biến trong cơ thể.
Và cuối cùng, yếu tố di truyền gen ung thư có thể ví như một bàn phím lỗi được sản xuất ra (thiếu một hoặc một vài phím chữ, kẹt phím…). Và lỗi này chắc chắn sẽ gây ra lỗi chính tả cho người sử dụng.
Sàng lọc và chẩn đoán sớm ung thư
Khám sức khỏe định kì là chưa đủ mà chúng ta nên thực hiện kiểm tra chuyên sâu hơn để có thể sàng lọc và chẩn đoán sớm nguy cơ ung thư, từ đó có phương pháp điều trị đúng đắn, kịp thời. Hiện nay, công nghệ được sử dụng để sàng lọc và chẩn đoán sớm nguy cơ ung thư hiện đại nhất và đem lại kết quả chính xác cao là công nghệ giải trình tự gen thế hệ mới NGS. Khi các đoạn gen được gắn tín hiệu huỳnh quang và giải trình tự, kết quả này sẽ được so sánh với hệ gen mẫu (được cập nhật chính xác thường xuyên) để phát hiện sự sai khác và kết luận được vị trí đột biến xuất hiện.